Oude boerderijen
(te) Riele / 't Reele / Alferdink of Alfherdinck
Erve Alferdink is het stamhuis van de Schalkhaarse stam Te Riele. Vanaf het midden van de 17e eeuw, dus ruim 350 jaar, hebben hiet Te Riele's als pachters gewerkt en gewoond. Erve Alferdink of Alpherdinck, ook wel 't Reele of te Riele genoemd, werd al in 1399 genoemd in de eerste gewaardenlijst van de Gooijker Marke met eene ware grondbezit. Het erf was toien in bezit van de bisschop van Utrecht en hofhorig aan het Hof ten Colmschate. Alpherdinck lag "een half uur gaans" van de poorten van Deventer aan de rand van de zandkop Schallinckhaer en vlak bij de landbouwgronden van de Rielerenk.
Samen met zestien andere boerderijen zoals Mensink, Warmboldink, Ter Stege, Tolnerink, Ten Dijke en Oostwechele vormden zij de buurschap Riele. En de bewoners van het erf Apherdinck kregen al sinds de 17e eeuw de naam te Rele of te Riele. Woonde je op Alferdink dan kreeg je in de akten de toponieme naam Te Riele met verwijzing naar buurtschap Riele.
Botterman-Swartjes of Eskes
Erve Botterman was vanaf 1821 in handen geweest van onze voorouders Te Riele en Hermannus had als eigenar van Botterman in 1862 nog de eerste steen voor de nieuwbouw gelegd. Het nieuwe erf van bestemd voor en in 1865 gelegateerd aan zijn toen nog ongetrouwde dochter Gerritdina. Enkele jaren later zou zij in 1868 (toch nog?) trouwen met haar buurman Jan Swartjes. Toen Gerritdina in 1874 al vroeg overleed kwam het erf in handen van haar weduwnaar Jan Swartjes (1838-1890) en haar minderjarige kinderen. Jan Swartjes hertrouwde in 1874 en een zoon uit dat tweede huwelijk, ook met de naam Jan Swartjes (1878-1956), heeft in de eerste decennia vaan de 20e eeuw een vooraanstaande rol gespeeld.
De Boerenleenbnk werd na de oorlog in Erve Botterman-Swartjes gevestig op de hoek van de Oerdijk en Spanjaardsdijk. De bank groeide uit zijn jasje en in 1964 werd de markante boerderij afgebroken en een nieuw modern bankgebouw neergezet.
Molen "de Hoop"
Rond 1830 werden er plannen gesmeed door Hendrikus vor het bouwen van een molen. Molens zouden in de familie Te Riele een belangrijke rol spelen want er waren/zijn Te Riele-molenaars in Wilp, Vaassen en Schalkhaar. Molen De Hoop in Schalhaar werd in 1835 gebouwd, samen met enkele andere panden zoals bv de molenaarswoning. In de loop der jaren werd de molen verbouwd of gemoderniseerd en uiteindelijk in de nadagen van de 2e Wereldoorlog in april 1945 verwordt door oorlogsgeweld.
De molen had een aantrekkingskracht op het dorp en bracht economische groei.
Molen "De Cannenburg"
Gerardus (Gerrit) te Riele (1831-1907) was de derde zoon van landbouwer Hermannus te Riele die in 1835 de korenmolen De Hoop bouwde en de molen was baar oud Saksisch erfrecht natuurlijk voorbestemd voor de oudste zoon Hendrikus dus geen plaats voor Gerrit. Via familie van een knecht werd Gerrit molenaarsknecht op de Cannenburger molen bij de weduwe Elisabeth van de overleden Anthonie Koekoek. En zo kon het gebeuren dat Gerrit in 1857 in Epe in het huwelijk trad met de 26-jarige oudste dochter van de molenaar, Maria Koekoek.
De Cannenbrug molen werd al in 1387 genoemd en is gelegen aan Hartense Molenbeek en was een van de vele watermolens, vele voor de papierverwerking doch dit was een korenmolen. Ook wel een dwangmolen waar de boeren uit de omgeving verplicht hun graan moesten laten vermalen vanwege de band met het kasteel De Cannenburgh.
Het kasteel en de molen waren in de loop der eeuwen in bezit van enkele invloedrijke (en beruchte?) families zoals Karel van Gelre (1535), Veldheer en roofridder Maarten van Rossem (1543), Isendoorn van Blois (tot 1865) en vervolgens de familie Koekoek (vanaf 1730 knechten, 1747 pachters) en vanaf 1872 was Gerrit te Riele eigenaar. Vijf generaties is de molen al in bezit van de familie te Riele.
Rielerhof
Het nieuwe gemeentehuis van Diepenveen wat in het begin van de 19e eeuw in Schakhaar werd gebouwd werd door wed. Johanna Maria Te Riele-Groot Koerkamp (tante Na) in 1924 gekocht waardoor zij ook weer in bezit kwam van de (bijbehorende) gronden welke wed. Maria te Riele-Wilgers 25 jaar eerde voor het symbolische bedrag van een gulden an de gemeente had geschonken. Het naambord "gemeente Diepenveen" werd vervangen door "Rielerhof". In 1967 werd het pand verkocht en werd er een bank in gevestigd.
Hekkert bij Helderman
Erve Hekkert is gelegen in het noord-westen van Borgele (Rande en Tjoene) bij Helderman. Al in 1601 wordt in het verpondingsregister melding gemaakt van de naam (ook wel Hekke).
In 1755 trokken Harmen Jansen Terweij en zijn vrouw Wilhelmina Hekkert in op de Erve en kocht datzelfde jaar de helft van de Erve Hekkert bij Helderman. In 1765 moest door verkoop door de de andere halve eigenaar (weduwe Helderman) Harmen en Wilhelmina noodgedwongen verhuizen en trokken in op Erve Otter waar de eigenaar op dezelfde dag ook noodgedwongen moest verhuizen. Wilhelmina overleed in het kraambed van de tweeling in 1765 en Harmen hertrouwde met Margaretha Jansen Vesman.
De naam Harmen Terweij Hekkert wijzigt in Harmen Otter.
Erve Hekkert bij Helderman bestaat nog steeds.
Katerstede De Otter
Omgeving Breklenkamp in Deventer, gebouwd in 1601. De Otter, ook wel Ottenplaats en Weteringe genoemd, was gelegen in Borgele. In het boek van de 50e penning zien we dat Harmen Terweij Hekkert Otten in 1777 Ottenplaats op Borgele aankoopt. Omstreek 1800 was Willem Jansen van 't Veenhuis (getrouwd met Willemina, achte dochter van Harmen en Margarethe) de bewoner. De laatste bewonder waren Willem Veenhuis en zijn twee zussen. In 1964 was er boedelverkoop en een jaar later werd de boerderij aan de gemeente Deventer verkocht en afgebroken ivm de staduitbreiding.
Zie ook kaart hierboven.
Wilgenrij
Erve de Wilgenrij was gelegen aan de Waterdijk 1 in Schalhaar en bestaat nog steeds. Het maakte oonderdeel uit van de bezittingen van huize Friezewijk. Het werd in 1781 al genoemd en is dus een oude boerderij gelegen aan de zuidelijke grenzen van de gronden van Frieswijk.
Maria Laurentia Wilgers (1846-1910), de tweede vrouw van Hendrikus te Riele, is aldaar geboren.
De boerderijen Alferdink en (te) Riele zijn één en dezelfde boerderij. De onderstaande gegevens zijn herkomstig uit de Stadarchief en Athenaeumbibliotheek Deventer (SAB)
Per boerderij geven we de belangrijkste in akten opgenomen bijzonderheden weer. Hoofdbewoner van de boerderijen worden in vet weergegeven:
(te) Riele / 't Reele / Alferdink of Alfherdinck
In blauw weergegeven de bewoners van 't Reele, geen directe familie in mijn lijn.
1601 Verponding 16 mud; 2 weiden. Dries tho Reele
1601 Verponding 14 mud; 1 weide. Henric toe Rhele
1660 Collecte Dumbar. Jan en Gerrit toe Riele
1675 hoofdgeld voor 3 personen. Gerrit toe Rhele
09 nov. 1676 Mombers over de kinderen zijn: Thonis Brinckgreve en Herman Storminck. 6 kinderen genoemd: Jenneken, Geertjen, Geerlich, Tonniken, Willem en Engele. Gerrit toe Riele x Anneken Jansen (Ovl)
20 nov. 1676 Huwelijksvoorwaarden 2e huwelijk met Trijntjen Henricks Gerrit toe Riele x Anneken Jansen
<1680 Jan te Riele x Elisabeth Wolters (Alferdinck)
1680 Willem Jansen te Riele x Hermken Gerrits (Wed. Herman Mensink)
mei 1716 Betaalt voor de 1000/500e penning Wolter te Riele
<1717 Henrik Eskes te Riele x Wieteke Henricks
22.03.1727 =hofhorig aan Hof te Colmschate eigenaar: Cormelis Schouten (te Weesp) x Maria L. van Suchteren
<1727 (1733 koop) Wolter Jans(zen) te Riele (1796) x Jenneken Gerrits (Janszen) Brinkman x Jenneken te Bloo K.: Gerrit te Riel, Jan Janszen Eskes Botterman, Henric, Elisabeth, Jenneken, Derk. transport bouwerij aan zoon Gerrit Wolters x Mechteld Willems, Wolter Janssen te Rhele x Jenneken Gerrits
27-12-1730 Tranporteren bouwerij op zijn zoon Henrick Henricks te Riele (x) Cornelia Jansen
Andere kinderen zijn: Geesken x Berent Berents, Gerrit ,Maria te Riele en de onmondigen: Willem en Arent te Riele. Mombers zijn Arent Groot Koerkamp en Willem Stuvenbelt. Hendrick te Riele.
18.10.1732 Uit Protocl 50e penning verk. Cornelis Schouten Gerrit te Rhele
13.11.1732 koper Hendrik Budde, Vaandrig. Cornelis Schouter was Hoofdofficier van de stad Weesp. Cornelis Schouten verkoper
1736 RK doop van 9 kindren tussen 1736-1742 Hendrick te Riele x Nelle = Petronelle Guickers
1748 Telling: Oude Vader te Riele, 6 kinderen onder 10 jaar en 4 kinderen boven 4 jaar, geen dienstboden. Totaal 13 personen. Hendrik te Riele x Vrouw
<1748 Garrit Wolters te Riele x Mechteld Willems (8 kinderen)
1748 Garrit te Riele x vrouw en 8 kinderen en 3 dienstb.
1749 Nieuw aangegraven land eigenaarL Lt. Budde. Gerrit te Riele
14.12.1774 /1784 Transport bouwerij aan zoon Herman te Riele Garrit Wolters te Riele (ovl) x --
27-10-1784 Overdracht van de bouwerij aan Derk Harmsen Hekkert (zn van Herman Otters) (x) Hendrica Willemsen Klein Veldhuis. Herman te Riele (Trielle)
07.06.1785 gen. Megteld te Riele 07-06-1785 blz. 6, Harmen te Riele 26-03-1786 blz.8, Harmen te Riele 02-07-1800 blz 40
03-12-1789 RK doop van Henric (03.12.1789), Wilhelmina (25.05.1792), Maria (04.06.1799) Ouders: Derk (Dideric) Hermans ten Reele x Henrica Willemsen
10.03.1789 Bewijs kinderengoed aan Hendrika Willem x Derk te Riele en aan Gerritjen Willems (nog minderjarig) op erve ?? Willem Gerrits te Riele (ovl.) x Geertjen Waanders Beernink
<1794 (1766) Wolter Janszen Eskes Botterman x Willemina (Harmina) Woertman (4 kinderen?)
23.07.1795 opzegging v.d. pacht per 22-02-1796, eigenaar: Hendrik Budde, Derk Hekkert
21.10.1795 Volkstelling 1795, aantal pers. 15. aangever: Hendrijka Klein Veldhuis, Derk te Riele, bouwman
24.11.1795 doop: Hermannus op 24-11-1795, Derk Hekkers x Henrina Veldhuis
dec. 1796 diverse dopen tussen 1785/1796 (zie klapper) Theodorus Hermsen te Riele x Henrica Willems
11.08.1806 Begraven Hendrika Klein Veldhuis oud 42 jr. nalatende 10 kinderen uit 1 huwelijk, D. te Riele x Hendrika Klein Veldhuis (ovl)
30-10-1807 Mombers worden: Jannes Veldhuis en Antonij Hekkert over de kinderen Willem, Hendrik, Willemina, Hermannus, Janna Maria, Hendrike, Jan en Elisabeth te Riele. Wordt verder bewoond door de bewoner Hermannus Hekkers Derkszoon te Riele, bouwer van de Molen in Riele.
17.11.1807 Gen.V=Harmen Hekkert V=Wolter Eskes Botterman M=Willemina Hekkert M=Harmina van Gorcum, Derk (Theodorus) Hekkert RK xx 17-11-1807 Johanna Eskes Botterman jd wednr v. Hendrike Klein Veldhuis.
Hekkert of te Riele
1821 gen. Derk te Riele x Hendrika Klein Veldhuis. ook genaamd Derk Harmen Hekkers ook genaamd Hendrika Willems (+1806) xx 17-11-1807 met Adriana Janna Eskes. Derk te Riele (Hekkers)
05-06-1828 Veiling van gewassen in Riele eigendom van Derk te Riele, zonder beroep te Deventer. Zij ovl. op
10-01-1835 aan de Brink te Dev. Er was 1 zoon Hendricus te Riele geb. in Dpv. 09-11-1808
Derk Hekkert te Riele x Adriana Willemina Eskes
04.08.1855 Verpachting voor 6 jr. 1856/1862, eigenaar: Petrus Michiel Eksteen x vrouw
Hermannus te Riele
12.08.1861 verkoop erve voor afbraak in 5 percelen eigenaar: Petrus Michiel Eksteen x Henrietta A.E. Cort Heyligers
Hendrikus te Riele
Botterman of Eskes
01.11. 1670 Botter Eskes heeft beslag laten leggen op goederen van Herman Mensinck Botter Eskes
19.09.1671 Gerrit Wolters is gewond geraakt door het slaan van een paard, Esken Henricks Botterman
1675 Hoofdgeld 3 personen, Betaalt voor 1 vuurstede Henrick Eskes
1683 Betaalt voor 1 vuurstede Henrik Eskes
05.01.1685 Laat beslag leggen op het koren van de erven Alpherdinck en Botterman wegens pachtschulden. Pachter op Alpherdinck is Wolter te Riele, eigenaar: Juffr. N. Wientjes
18.05.1717 Ivm. de boedel van Henrick Eskes te Riele. V=Henrick Eskes (ovl vr 1717) M= Wiete Henricks. Esken van Riele (ovl.) x Maria van Oosten
12.06.1733 Verkoop eigenaar: Cornelis Schouten te Weesp Jan Jansen Botterman
1742 Betaalt voor 1 vuurstede en heeft dienstbode(n). Jan Eskes Botterman
1743 Aanslag voor 1000 penning. Eskes Botterman
1748 Volkstelling, 1 man, 1 kind onder en 4 boven 10 jr, 1 dienstbode. Jan Eskes (wednr.)
21.01.1764 Erve wordt toebedeeld aan Wolter Jansen Botterman. Boedelscheiding. Jan Eskes Botterman (ovl) x Jenneken Janszen (ovl)
12.03.1764 Verdeling van zijn ouderlijken boedel. Taxatie. Wolter Janszen Eskes
05.01.1766 Huwelijk 04.05.1766 Wolter Eskes x Harmina Woertman (RK) Wolter Jansen Eskes x Harmina Woertman (van Bathmen)
13.12.1766 Ivm een hypotheek groot f 600,= Wolter Janszen Botterman x Willemina Woertman
21.10.1795 Volkstelling. Aangever H(endrikus) E. Botterman; 8 personen, Harmijna Eskes Botterman, wed.
08.04.1805 Ivm. een hypotheek groot f2000,= Er zijn 4 kinderen n.l. Jannes, Hendrik, Janna en Elisabeth. Wolter Eskes Botterman (ovl) x Harmina Woertmans
18.10.1806 Zij overl. oud 68 jaar, nalatende 4 kinderen uit 1 huwelijk. Eskes Botterman (ovl) x Willemina van Gorcum
21.12.1814 Samen een hypotheek groot f 443,= (Riele nr. 59), eigenaar: Fam. Eskes Botterman. Janna Eskes Botterman x Derk te Riele ,ws bewoners
02.12.1817 Ivm nalatenschap van Denis van Gorcum x Derkje Overmars te Olst overleden. Janna Eskes x Derk te Riele
20.06.1818 Boedelscheiding. Harmina is Begraven 18.10.1806 onder de naam Willemina. Kinderen genoemd Jannes, Hendrik, Adriana x Derk te Riele, en Liesbeth x Doris Derks, smid te Gorssel. Wolter Eskes (ovl) x Harmina van Gorcum (ovl)
05.07.1818 Zoon Hendrikkus Eskens Botterman x Harmina Derksen (vroed- vrouw. geb. te Zutphen, wonende te Dorth; huw is gesloten Kring van Dorthe in 1818. Wolter Eskens Botterman (ovl) x Harmina Woortmans
22.01.1821 Huwelijkscontract, bruispaar ontvangt erve Botterman. eigenaar: Hermannus te Riele x Everdina Goijker
30.07.1826 Ivm. grond bij 't Hengeler (en Ossenkop) (belending) Hermannes te Riele
09.02.1828 Veiling van goederen en gewassen van Derk te Riele (ook te Riele/Mensink) Derk te Riele
04.09.1835 Ivm. een hypotheek groot f 4000,= op erve en gronden met alle daarop gebouwd wordende getimmerten en MOLEN gebouwen. Hermannes te Riele x Everdina Gooiker
1862 Overdracht van de bouwerij aan dochter en schoonzoon tegen levenslange verzorging en f 200,= 's jaars en f3400,= bij aanvaarding. Adres Riele 154 Hermannus te Riele x Everdina Gooiker
26.12.1865 Maken beiden een testament. Kinderen Gerritdina, Hendrikus en Gerrit te Riele genoemd. Harmannes te Riele x Everdina Gooiker
14.01.1871 Hij overleed 14.01.1871 en zij 01.04.1875. Hij liet de molen in Schalkhaar bouwen in ca.835. Er waren 8 kinderen. Hermannus te Riele x Everdina Gooiker
30.09.1875 Boedelinventaris en deling. Erve Botterman met 2 huizen en katerstede de Spikkerij. Hermanus te Riele x Everdina Goijker
Molen "de Hoop"
04.09.1835 Nemen een hypotheek groot f 4000,= ivm de bouw van een molen. Hermannus te Riele x Everdina Gooiker
31.08.1836 Ivm belasting (f400,=) Borgen voor hem zijn: Hendrik te Riele, winkelier en Christiaan Liesker, grossier.
Hermannus te Riele, molenaar.
23.05.1846 Ivm de impost op het gemaal. Borgen voor hem zijn: Hermannus te Riele (zijn vader), landbouwer en Hendrikus te Riele winkelier te Deventer. Het betreft een windkoren- en pelmolen genaamd "de Hoop".
Hendrikus te Riele, molenaar.
22.04.1851 Hij is molenaar; trouwt in 1851. Huwelijksvoorwaarden. Zijn ouders schenken hem een gedeelte van erve Botterman in Riele. Hendrikus te Riele x Maria van Schooten
31.12.1881 Ivm een hypotheek groot f 6000,= op 2 huizen te Schalkhaar Hendrikus te Riele H.zn
12.07.1887 Veiling van diverse percelen land en huizen Hendrikus te Riele (ovl)